Warunki fizyczne zawodnika.
Najważniejsze cechy piłkarza wyróżniające go od innych to szybkość oraz ogólne przygotowanie fizyczne. Zawodnik osiągający przewagę fizyczną może zniwelować walory piłkarskie przeciwnika. Szybkość fizjologiczna zawodnika stanowi związek procesów nerwowych jak pobudzanie i hamowanie. Szybkie przejście od stanu pobudzenia do stanu hamowania lub odwrotnie, umożliwia szybkie działanie mechanizmu napinania i rozluźniania mięśni. Taki proces przyczynia się do koordynacji antagonistycznych grup mięśniowych. Trening szybkości jest podstawowym elementem treningowym w piłce nożnej.
Trening szybkości.
Określa się ją jako cechę przemieszczania się na danym odcinku w możliwie najkrótszym czasie. Schiffer uważa, że na wynik szybkości wpływają trzy podstawowe cechy:
a) Czas reakcji, czyli zdolność do szybkiego reagowania na sygnał wywołujący działania (bodziec).
b) Szybkość pojedynczego ruchu, to umiejętność jednego ruchu działania w jednym akcie ruchowym
c) Częstotliwość ruchów to możliwość wykonywania ruchów cyklicznych z maksymalną szybkością
Elementy.
Podstawowym elementem treningu piłkarskiego jest kształtowane szybkości lokomocyjnej. Nowoczesne tendencje szybkości biegu składają się na trzy elementy:
a) Faza reakcji. Czas reakcji piłkarza to średnio 0,5 s, prawie o 50% szybciej potrafi reagować sprinter. Należy mieć na uwadze, że reakcja na sygnał dźwiękowy jest szybsza niż na sygnał ruchowy. Badania nad efektywnością symulatora Simflex, pokazały poprawę parametru refleksu o 5% u zawodników na sportowych najwyższym poziomie sportowym w przeciągu kilku tygodni stosowania.
b) Faza startu i przyspieszenia. Ważna jest szczególnie w piłce nożnej ponieważ sprinty wykonuje się zazwyczaj na krótkich odcinkach. Skuteczny trening może wywołać progres u zawodnika nawet o 10%.
c) Faza utrzymania szybkości. Polega na podjęciu działań związanych z przeciwdziałaniem obniżaniu prędkości wraz z powiększającym się dystansem. Faza ukierunkowana jest na zachowaniu tego co uzyskano w fazie reakcji i przyspieszenia. Może pozwolić na osiągnięcie najlepszych efektów treningowych jednak utrzymanie prędkości jest mocno ograniczone w przypadku piłkarzy. Podczas meczu piłki nożnej bardzo rzadko piłkarze pokonują sprintem odcinki dłuższe niż 50 m.
Trening.
Niezależnie od poziomu rozgrywek szybkość piłkarza oddziela najlepszych od przeciętnych zawodników. Ćwiczenie szybkości piłkarza nie polega tylko na szybkim bieganiu. Należy wziąć pod uwagę kilka elementów i wprowadzić je w plan treningowy. Do podstawowych należą: szybkość uwolnienia się od kryjącego zawodnika, przyspieszenie na kilkudziesięciu metrach, szybkość prowadzenia piłki, zwinność, szybka reakcja, zdolność do zmiany kierunku, zmiana tempa. Trening szybkości w piłce nożnej powinien wykorzystać ćwiczenia wpływające na zwinność i zwrotność zawodników. Zwinność polega na gwałtownym przyspieszaniu, zwolnieniu oraz zmianie kierunku jazdy z piłą i bez niej.
Czynniki i uwarunkowania.
Zawodnik posiada zdolność do szybkiego biegania dzięki różnym czynnikom. Podstawowymi są uwarunkowania genetyczne, przygotowanie fizyczne, stan psychiczny i warunki zewnętrzne (np. stan boiska). Nie trzeba jednak urodzić się z cechami i zdolnościami sprinterskimi. Każdy zawodnik może zwiększyć efektywność włókien mięśniowych i podnieść swoją szybkość przez odpowiedni i systematyczny trening. Można wypracować ją przez trening fizyczny i czas reakcji. Szybkość refleksu łatwo poprawić przez symulator sportowy nazywany Refleksomierz Simflex. Na najwyższym poziomie piłkarskim różnice w przygotowaniu fizycznym piłkarzy są niewielkie dlatego istotną przewagę można zbudować pracując nad szybką reakcją. Celem treningu fizycznego jest poprawa efektywności i wytrzymałości biegania. W celu poprawy wydolności konieczna jest odpowiednia regeneracja zawodnika po sprintach meczowych lub treningowych. Symulator czasu reakcji umożliwia ćwiczenie refleksu oraz wytrzymałości, ponieważ posiada opcje czasową rozgrywki od 0,5 min do 15 min.
Strategia szkolenia.
Ćwiczenie szybkości należy powtarzać z optymalną lub maksymalną szybkością aż do pojawienia się zmęczenia. Trening opiera się na przebieganiu odcinków kiedy zawodnik jest w pełni sił i czuje się świeżo. Przerwy pomiędzy powtórzeniami powinny trwać tak długo, aż organizm będzie zdolny do powtórnego wysiłku bez obniżania szybkości. Ilość powtórzeń uwarunkowana jest szybkością narastania zmęczenia. Trening szybkości podczas narastającego zmęczenia, nie kształtuje szybkości pod względem przyspieszenia i sprintu lecz szybkość wytrzymałościową. Szybkość powinna być kształtowana niezależnie od okresu treningowego i pory roku. Większość wybitnych trenerów jest zgodna, że ćwiczenia szybkościowe powinny być wykonywane często, w różnorodnej formie, zmiennych warunkach i z maksymalną prędkością.
Czas reakcji piłkarza.
W piłce nożnej szybkość reakcji jest priorytetem i cechą pożądaną. Piłkarze muszą szybko reagować na zmieniające się sytuacje w grze oraz podejmować najbardziej trafne decyzje w ułamku sekund. Szybkość reakcji objawia się w grze jako natychmiastowa odpowiedź ruchowa na zmieniającą się sytuację boiskową. Ćwiczenie szybkości wymaga centralnego i obwodowego treningu układu nerwowego. Naukowe podejście oznacza rozwój labilności procesów nerwowych w centralnym układzie nerwowym oraz koordynacji nerwowo – mięśniowej w układzie obwodowym. Czas reakcji jest istotną częścią treningu szybkościowego. Na każdym poziomie i w każdym wieku zawodnika można poprawić ten element. Najlepsi sportowcy mówią, że pierwsze dwa metry ruchu znajdują się w głowie. Dzięki intuicji i szybkości reagowania zawodnik może przewidzieć rozwój sytuacji na boisku i odpowiednio się dopasować.
„Szybkość w piłce nożnej jest niezwykle istotną zdolnością. Jednak to szybkość myślenia, podejmowania decyzji czy szybkość reakcji spowoduje, że zawsze będziesz miał przewagę nad przeciwnikiem”. – Samuel Eto’o
Technika.
Przyswajanie przez zawodnika prawidłowej techniki biegania jest fundamentem w każdej dyscyplinie sportowej. Wzorowa technika i sylwetka biegu ma duży wpływ na poprawę wyników związanych z szybkością. Prędkość maksymalna piłkarza jest zależna od opanowania techniki ruchu, elastyczności, siły mięśni i umiejętności ich rozluźniania. Szybkość działania technicznego wpływa na efektywność gry i polega na dynamicznym wykonywaniu zadań z piłką.
Szybkość i technika wyróżnia najwybitniejszych piłkarzy świata, dlatego warto nad nią pracować!